آفتاب : در چند ماه گذشته علاوه بر بحران دربازار مسکن، بنزین و اقلام خوراکی و غیر خوراکی هشدارهایی نیز از سوی وزیر نیرو و دیگر مسئولان وزارت نیرو مبنی بر کمبود گاز و آب و برق داشتیم، که تقریباً همگی علت اصلی این مسئله را نیز خشکسالی اعلام نموده‌اند.

جای تاسف آنجا است که هم وجود نزولات آسمانی در زمستان ـ به دلیل کمبود گاز ـ برای مردم دردسر ساز شد و هم نبودش؛ 

نمی‌دانیم باید آرزو کرد که نزولات آسمانی بالاخره ببارد یا نبارد؟! به هر جهت این مسئله دلیل خوبی برای پاسخگویی وزیر نیرو به کمبودها شده و مردم هم خود را برای جیره بندی تابستانه آماده کرده‌اند... 

چند هفته‌ای است که خاموشی‌ها در کشور آغاز شده و حتی برخی از مناطق تهران درطول روز بیش از 3 ساعت شاهد قطع برق هستند. از تحمل گرما بدون وجود وسایل سرمازا و ضررهای قطع و وصل شدن برق برای وسایل برقی هم که بگذریم از آینده پیش رویمان در مواجهه با این بحران نمی‌توان گذشت. 

به طور کلی آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است و گویا مهمتر از بحران آب در کشور نمایان شده بحران مدیریت در توزیع منابع و هدایت آن است. زیرا این بحران‌ها فقط به خشکسالی ختم نشده و هر از گاهی از گوشه‌ای رخ می‌نماید و بر التهاب مردم می‌افزاید.

ساکنان تعدادی از روستاهای استان مازندران، آب آشامیدنی ندارند و کم‌آبی، برخی از شالیزارهای استان را خشک کرده است. به این‌ترتیب، استانی که همیشه به‌دلیل سرسبزی و روزهای بارانی طولانی، یکی از مناطق جذاب برای گردشگران داخلی شناخته می‌شد، این روزها در حال از دست دادن بخشی از طراوت و جذابیتش است.

مسئولان استان مازندران هنگام تشریح دلیل اصلی بروز بحران کم‌آبی در برخی از مناطق این استان، یک توضیح بیشتر ندارند؛ کاهش بارندگی‌ها.

رمضان طهماسبی، مدیرعامل سازمان آب منطقه‌ای مازندران، علت کم‌آبی امسال در این استان را کاهش 20‌درصدی بارندگی‌ها و در نتیجه کاهش 50‌درصدی آب‌دهی رودخانه‌ها اعلام می‌کند. براساس آمار ارائه‌شده از سوی این مقام مسئول، ظرفیت ذخیره‌سازی آب در استان نزدیک به 800‌میلیون مترمکعب است که به 2‌شیوه سنتی و مدرن انجام می‌شود.

730 قطعه آب‌بندان در مازندران وجود دارد که 370 تا 400‌میلیون مترمکعب آب در آنها ذخیره می‌شود، سدهای استان نیز ظرفیت ذخیره کردن 336 تا 400‌میلیون متر مکعب آب را دارند. طهماسبی تصریح می‌کند: امسال به‌دلیل کاهش بارندگی‌ها، 90‌درصد از حجم آب‌بندان‌ها آبگیری شد و حجم آب ذخیره شده پشت سدها نیز 293 میلیون مترمکعب است. او می‌افزاید: تاکنون 35 تا 40‌درصد از منبع آب‌بندان‌ها و 30‌درصد از منابع سدها مصرف شده است.

به گفته وی، اکنون بخش مرکزی استان بیشتر از دیگر مناطق با مشکل کم‌آبی مواجه است، به‌طوری که تأمین آب برای نزدیک به هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی دشت تجن با مشکل روبه‌رو شده است و اگر اقدامی در این باره انجام نشود این گستره به حدود 5‌هزار هکتار خواهد رسید.

این مقام مسئول خاطرنشان می‌کند: سازمان آب منطقه‌ای استان مازندران امسال برای گذر از بحران کم‌آبی به 2میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، افزون بر اینکه دیگر نهادها و سازمان‌های استان نیز باید در حوزه وظایف خود در این باره اقداماتی انجام دهند. 
وی درباره راهکارهای مقابله با این مشکل می‌گوید: ‌باید در قالب طرح‌هایی اضطراری به حفر چاه‌های عمومی پرداخت تا آب از مناطق پرآب استان به مناطق کم‌آب منتقل شود. تاکنون برای مقابله با این مشکل تعداد زیادی از چاه‌های عمومی مازندران وارد مدار تأمین آب کشاورزی شده است. مدیرعامل سازمان آب منطقه‌ای مازندران در همین حال تصریح می‌کند که 30‌حلقه از چاه‌های عمومی استان نیز به تعمیر نیاز دارند و باید تجهیزات جدیدی برای آنها در نظر گرفته شود. وی می‌افزاید: رویکرد اصلی ما حفر چاه است و مردم و کشاورزان را هم به این کار تشویق می‌کنیم ولی آنان ترجیح می‌دهند از آب‌های سطحی استفاده کنند تا مجبور نشوند برای حفر چاه و فراهم کردن سوخت و برق آن هزینه‌ای بپردازند.

ساخت 6 سد در این استان در حال مطالعه و اجراست که اگر این طرح‌ها در برنامه پنجم توسعه کشور تکمیل شوند، 2‌میلیارد متر مکعب آب به ذخایر آب استان افزوده می‌شود. اجرای این طرح‌ها به 1700‌میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد اما تا زمانی که این سدها ساخته نشده‌اند، کشاورزان باید از همان منابع پیشین آب استفاده کنند. کشاورزان مازندرانی در فصل تابستان بیش از هر چیز به آب احتیاج دارند، تا شالیزارهای خود را سیراب کنند. مازندران بیشترین برنج کشور را تولید می‌کند و در صورتی که برای مقابله با این خشکسالی‌ها، راهکاری مؤثر در نظر گرفته نشود، آسیب زیادی به برنجکاران وارد خواهد شد.

بحران کم‌آبی و اثرات منفی آن بر تولیدات کشاورزی یکی از مشکلاتی است که کشاورزان همواره با آن مواجه بوده‌اند. با توجه به شرایط جغرافیایی هر منطقه، تدابیر ویژه‌ای برای برون‌رفت از این مشکل اندیشیده شده که به‌عنوان مثال حفر قنات در مناطق بیابانی و خشک از جمله آنهاست. در استان‌های شمالی به علت بارش فراوان و پراکنش نامنظم آن، امکان مهار 100 درصدی وجود ندارد از این‌رو ساخت آب‌بندان در سراسر منطقه شمال از راهکارهای موثر برای استفاده بهتر از منابع آبی است. آب‌بندان که مختص منطقه شمال کشور است، یک استخر خاکی ذخیره آب است که از گود کردن و خاکبرداری یک محدوده و کوبیدن و ایجاد دیواره و حصار دور این محدوده به وجود می‌آید و در بعضی از موارد مساحت آن به 700 هکتار هم می‌رسد.

راه‌هايي ارزان قيمت براي جلوگيري از هدرروي آب و صرفه جويي در مهمترين ماده براي حيات بشر:

1- هرچند توالت و حمام کوچکترين اتاق در منزل است، اما حدود 75 درصد آب منزل در اين مکان مصرف مي‌شود. در يک دوش گرفتن به طور متوسط به مدت شش دقيقه حدود شصت ليتر آب مصرف مي‌شود. مدت دوش گرفتن خود را به پنج دقيقه يا کمتر کاهش دهيد، از دوش با جريان کم آب استفاده کنيد.
2- به جاي حمام رفتن‌هاي طولاني مدت دوش بگيريد. با دوش گرفتن دو يا سه برابر کمتر از حمام رفتن آب مصرف مي‌شود. در مدت حمام حتما در هنگام شامپو زدن به سر و يا شستن بدن با ليف آب را ببنديد.

3- شير‌هاي آبي که چکه مي‌کنند را تعمير و نشتي‌ها لوله‌ها را برطرف کنيد.
شير آبي که در هر ثانيه يک بار چکه مي‌کند، سالانه شش هزار ليتر آب هدر مي‌دهد که همين ميزان آب مي‌تواند آب مصرفي روزانه چهل نفر را تأمين کند.
4- از دريچه قطع و وصل آب براي شيرهاي آب خود استفاده کنيد (سنسورهاي الکترونيکي براي قطع و وصل خودکار شيرهاي آب).

5- توالت دشمن آب است. در آمريکا، هجده ميليارد ليتر آب تازه براي فلاشينگ (سيفون) توالت مصرف مي‌شود!
6- از سيفون‌هاي دوکاره استفاده کنيد (برحسب نوع استفاده شما از توالت کار مي‌کنند). در تکنولوژي جديد تا 67 درصد نسبت به توالت‌هاي قديمي در مصرف آب صرفه جويي مي‌شود و يا از سيفون‌هاي با حجم تانک کوچکتر استفاده کنيد.